A 39. सामान्य अंकगणित ( भिन्नात्मक संख्याएं के जोड़)
लेखक
M.A., B.Ed., DNYS, MASSCOM
14/5/12/11/2021
A 39. सामान्य अंकगणित ( भिन्नात्मक संख्याएं के जोड़)
(i) जब हर सामान हो तो
a c a + b
__ + __ = _______
b b b
दूसरे शब्दों में – अंशों को योग बंटे हर
= अंश-1 + अंश-2
हर (कोई एक)
(1) 1 1
+ __ या। 1/3 +1/3
3 3
Sol.
1 1
= + __
3 3
LCM of both dinominater 3 and 3 is 3
1 + 1
= ___________
3
2
= ____
3
(2) 1 1
+ __ या। 1/2 +1/2
2 2
(3) 1 1
+ __ या। 1/4 +1/4
4 4
(4) 1 1
+ __ या। 1/5 +1/5
5 5
(5) 1 2
+ __ या। 1/3 + 2/3
3 3
(6) 3 1
+ __ या। 3/4 +1/4
4 4
(7) 2 1
+ __ या। 2/5 +1/5
5 5
(8) 2 1
+ __ या। 2/3 +1/3
3 3
(9) 2 1
+ __ या। 2/4 +1/4
4 4
(10) 1 1
+ __ या। 1/7 +1/7
7 7
(11) 2 1
+ __ या। 2/7 +1/7
7 7
(12) 3 2
+ __ या। 3/7 + 2/7
7 7
(13) 3 2
+ __ या। 3/5 + 2/5
5 5
(14) 1 5
+ __ या। 1/6 + 5/6
6 6
(15) 3 2
+ __ या। 3/6 +2/6
6 6
(16) 2 2
+ __ या। 2/5 +2/5
5 5
(17) 2 3
+ __ या। 2/8 + 3/8
8 8
(18) 3 4
+ __ या। 3/9 + 4/9
9 9
(19) 2 3
+ ___ या। 2/11 + 3/11
11 11
(20) 3 4
+ ___ या। 3/12 + 4/11
12 12
****** Rahul Tuition Centre ******
(02) Solved the followings
(1) 1 1
1 + 1 __ या। 1⅓ +1⅓
3 3
Sol.
1 1
1 + 1 __
3 3
4 4
= + __
3 3
LCM of both dinominater 3 and 3 is 3
4 + 4
= ___________
3
8
= ____
3
2
= 2 ____ Ans.
3
(2) 1 1
1 + 2 __ या। 1½ + 2½
2 2
(3) 1 1
2 + 3 __ या। 2¼ + 3¼
4 4
(4) 1 1
3 + 4 __ या। 3⅕ + 4⅕
5 5
(5) 1 2
3 + 4 __ या। 3⅓ + 4⅔
3 3
(6) 3 1
3 + 4 __ या। 3¾ + 4¼
4 4
(7) 2 1
3 + 5 __ या। 3⅖ + 5⅕
5 5
(8) 2 1
5 + 4 __ या। 5⅔ + 4⅓
3 3
(9) 1 1
3 + 4 __ या। 3⅙ + 4⅙
6 6
(10) 1 1
7 + 7 __ या। 7⅐ + 7⅐
7 7
03. Solved the following:
****** Rahul Tuition Centre ******
(i) जब हर सामान हो तो
a c e a + b + e
__ + __ + ___ = ___________
b b b b
दूसरे शब्दों में – अंशों को योग बंटे हर
= अंश-1 + अंश-2 + अंश-3
हर (कोई एक)
(03) Solved the followings
(1) 1 1 1
+ __ + __ या। 1/2 +1/2 +1/2
2 2 2
Sol.
1 1 1
= + __ + __
2 2 2
LCM of all three dinominater 2, 2 and 2 is 2
1 + 1 + 1
= __________________
2
3
= ____
2
1
= 1 ____
2
(2) 1 1 1
+ __ + __ या। 1/3 +1/3 +1/3
3 3 3
(3) 1 1 1
+ __ + __ या। 1/4 +1/4 +1/4
4 4 4
(4) 1 1 1
+ __ + __ या। 1/5 +1/5 +1/5
5 5 5
(5) 1 2 2
+ __ + __ या। 1/5 +2/5 +2/5
5 5 5
(6) 3 1 3
+ __ + __ या। 3/4 +1/4 +3/4
4 4 4
(7) 2 3 4
+ __ + __ या। 2/5 +3/5 + 4/5
5 5 5
(8) 1 2 3
+ __ + __ या। 1/6 +2/6 + 3/6
6 6 6
(9) 1 2 3
+ __ + __ या। 1/7 +2/7 + 3/7
7 7 7
(10) 1 3 5
+ __ + __ या। 1/5 +2/5 +2/5
8 8 8
(11) 4 4 2
+ __ + __ या। 4/5 +4/5 +2/5
5 5 5
(04) Solved the followings
(1) 1 1 1
1 ___ + 2 __ + 3 __ या। 1½ + 2½ +3½
2 2 2
Sol.
1 1 1
1 ___ + 2 __ + 3 __
2 2 2
3 5 7
= + __ + __
2 2 2
LCM of all three dinominater 2, 2 and 2 is 2
3 + 5 + 7
= __________________
2
15
= ____
2
1
= 7 ____
2
(2) 1 1 1
1 + 2 __ + 3 __ या। 1⅓ +2⅓ +3⅓
3 3 3
(3) 1 1 1
1 + 2 __ + 3 __ या। 1¼ +2¼ +3¼
4 4 4
(4) 1 1 1
1 + 2 __ + 3 __ या। 1⅕ +2⅕ +3⅕
5 5 5
(5) 1 2 2
1 + 2 __ + 3 __
5 5 5
(6) 3 1 3
1 + 2 __ + 3 __ या। 3/4 +1/4 +3/4
4 4 4
(7) 2 3 4
1 + 2 __ + 3 __
5 5 5
(8) 1 2 3
3 + 2 __ + 1 __
6 6 6
(9) 1 2 3
2 + 1 __ + 3 __
7 7 7
(10) 1 3 5
3 + 2 __ + 2 __
8 8 8
(11) 4 4 2
1 + 2 __ + 3 __
5 5 5
(05) Solved the followings
****** Rahul Tuition Centre ******
(ii) जब हर असामान हो तो
a c b.d(a/b) + b.d(c/d)
__ + __ = ____________________
b d b.d
a.d + b.c
= __________
b.d
जब भिन्नों का हर असमान होता है तो उनका योग करते समय सबसे पहले प्रत्येक भिन्न के हर का ल० स० ज्ञात करते हैं फिर प्रत्येक भिन्न के हर से ल० स० में भाग देकर प्राप्त भागफल को प्रत्येक भिन्न के अंश से गुणा कर देते हैं।
****** Rahul Tuition Centre ******
Exercise 02
(01) Solved the followings
निम्न को सरल करो
(2) 1 1
+ __ या। 1/3 +1/6
3 6
(3) 1 1
+ __ या। 1/2 +1/4
2 4
(4) 1 1
+ __ या। 1/5 +1/10
5 10
(5) 1 2
+ __ या। 1/2 + 2/3
2 3
(6) 3 1
+ __ या। 3/4 +1/2
4 2
(7) 2 1
+ __ या। 2/3 +1/5
3 5
(8) 2 1
+ __ या। 2/5 +1/3
5 3
(9) 2 1
+ __ या। 2/7 +1/14
7 14
(10) 1 1
+ __ या। 1/14 +1/7
14 7
(11) 1 1
+ __ या। 1/2 +1/7
2 7
(12) 2 2
+ __ या। 2/3 + 2/7
3 7
(13) 3 2
+ __ या। 3/5 + 2/10
5 10
(14) 1 3
+ __ या। 1/6 + 2/3
6 3
(15) 3 2
+ __ या। 3/6 +2/12
6 12
(16) 2 2
+ __ या। 2/3 +2/5
3 5
(17) 2 3
+ __ या। 2/3 + 3/8
3 8
(18) 3 4
+ __ या। 3/9 + 4/9
9 18
(19) 2 3
+ __ या। 2/4 + 3/8
4 8
(20) 3 4
+ __ या। 3/6 + 4/9
6 18
****** Rahul Tuition Centre ******
(01) Solved the followings
निम्न को सरल करो
(2) 1 1
2 + 3 __ या। 2⅓ + 3⅙
3 6
(3) 1 1
4 + 1 __ या। 4½ + 1¼
2 4
(4) 1 1
3 + 4 __ या। 3⅕ + 4⅒
5 10
(5) 1 2
4 + 5 __
2 3
(6) 3 1
1 + 2 __
4 2
(7) 2 1
3 + 2 __
3 5
(8) 2 1
5 + 6 __
5 3
(9) 2 1
3 + 3 ___
7 14
(10) 1 1
2 + 3 __
14 7
(03) Solved the followings
****** Rahul Tuition Centre ******
(03) Solved the followings
****** Rahul Tuition Centre ******
Post a Comment
Post a Comment