A 40. सामान्य अंकगणित ( भिन्नात्मक संख्याओं के घटा)

A 40. सामान्य अंकगणित ( भिन्नात्मक संख्याओं के घटा) 

लेखक
ॐ जितेन्द्र सिंह तोमर
M.A., B.Ed., DNYS, MASSCOM.
14/5/12/11/2021

A 39. सामान्य अंकगणित ( भिन्नात्मक संख्याएं के जोड़

(i) जब हर सामान हो तो

a         c         a – b
__   –  __   = _______
b          b            b

दूसरे शब्दों में => अंशों को योग बटे हर

=  अंश-1 – अंश-2
      हर (कोई एक)

****** Rahul Tuition Centre ******
Exercise 01

(01) Solved the followings 

(1)         2         1               
                     –  __   या।   2/3 +1/3          
              3          3              
Sol. 
2         1         2 – 1
__   –  __   = _______
3          3            3

      2 – 1
= _______
         3

      1
=   __
      3


(2)         1         1               
                     –  __   या।   1/2 –1/2    
              2          2              

(3)         3         1               
                     –  __   या।   3/4 –1/4 
              4          4              

(4)         2         1               
                    –  __   या।   2/5 – 1/5 
              5          5              

(5)         3         2               
                    –  __   या।   3/3 – 2/3 
              3          3              

(6)         3         1               
                     –  __   या।   3/4 – 1/4 
              4          4              

(7)         2         1               
                     –  __   या।   2/5 – 1/5 
              5          5              

(8)         2         1               
                    –  __   या।   2/3 – 1/3    
              3          3              

(9)         3         1               
                    –  __   या।   3/4 –1/4  
              4          4              


(10)         4         1               
                     –  __   या।   4/7 – 1/7    
               7          7              

(11)         2         1               
                     –    __   या।   2/7 – 1/7
                7          7              

(12)         3        2               
                    –   __   या।   3/7 – 2/7 
               7          7              

(13)        3         2               
                    –   __   या।   3/5 – 2/5     
               5          5              

(14)        5         2               
                     –  __   या।   5/6 – 2/6  
               6          6              

(15)        3         2               
                     –  __   या।   3/6 – 2/6 
               6          6              

(16)        3         2               
                     –  __   या।   3/5 – 2/5  
               5          5              

(17)         7         3               
                     –  __   या।   7/8 – 3/8  
               8          8              
 
(18)        5         4               
                     –  __   या।   5/9 – 4/9  
               9          9              

(19)         7          3               
                     –   ___  या।   2/11 – 3/11  
               11        11              
 

(20)        7         4               
                     –  ___   या।   3/12 – 4/11  
               12      12              



****** Rahul Tuition Centre ******

(ii) जब हर असामान हो तो

a         c        b.d(a/b)  – b.d(c/d)
__  –  __   = ____________________
b         d                      b.d

       a.d  –  b.c  
=    __________
            b.d

****** Rahul Tuition Centre ******

Exercise 02

(01) Solved the followings 
निम्न को सरल करो

(1)         1         1               
                     –  __   या।   1/2 +1/3          
              2          3              
Sol. 

Sol. 
2         1        
__   –  __  
2          3

      6 – 2
= _______
         6

      4
=   __
      6

      2
=   __
      3

(2)         1         1               
                     –  __   या।   1/3 – 1/6   
              3          6              

(3)         1         1               
                    –  __   या।   1/2 –1/4
              2          4              

(4)         1         1               
                    –  __   या।   1/5 –1/10    
              5         10              

(5)         1         2               
                    –  __   या।   1/2 – 2/3       
              2          3              

(6)         3         1               
                    –  __   या।   3/4 –1/2          
              4          2              

(7)         2         1               
                    –  __   या।   2/3 – 1/5    
              3          5              

(8)         2         1               
                    –  __   या।   2/5 –1/3          
              5          3              

(9)         2         1               
                    –  __   या।   2/7 – 1/14    
              7         14              


(10)         1         1               
                     –   __   या।   1/14 – 1/7    
               14        7              

(11)         1         1               
                     –   __   या।   1/2 – 1/7
                2          7              

(12)         2        2               
                     –   __   या।   2/3 – 2/7 
               3          7              

(13)        3         2               
                     –  __   या।   3/5 – 2/10     
               5         10              

(14)        1         3               
                     –  __   या।   1/6 – 2/3  
               6         3              

(15)        3         2               
                     –  __   या।   3/6 – 2/12 
               6        12              

(16)        2          2               
                     –   __   या।   2/3 – 2/5  
               3          5              

(17)         2         3               
                     –  __   या।   2/3 – 3/8  
               3          8              
 
(18)        3         4               
                     –  __   या।   3/9 – 4/9  
               9        18              

(19)         2         3               
                     –  __   या।   2/4 – 3/8  
               4          8              
 
(20)        3         4               
                     –  __   या।   3/6 – 4/9  
               6        18              

****** Rahul Tuition Centre ******
(01)           4               3    
              3  ___  +  2 ___
                  5               5

(02)           4              5    
              2  ___  +  3 ___
                  5               6

(03)           2              1    
              4  ___  –  2 ___
                  5               5

(04)           1              2    
              1  ___  +  3 ___
                  3               3

(05)           2              1    
              4  ___  +  3 ___
                  3               4

(06)           2              3    
              1 ___  +  2 ___
                  3               4

(07)           3              4    
              2 ___  +  3 ___
                  4               5

(08)           4              5    
              3 ___  +  4 ___
                  5               6

(09)           5              6    
              4 ___  +  5 ___
                  6               7

(10)           2              3    
              3 ___  +  5 ___
                  3               4

****** Rahul Tuition Centre ******

(01)        7            4             3    
            3        – 2 ___  +  5___
                2            2             2

(02)        1             2           1    
            3        – 2 ___  + 3 ___
                2             4           8

(03)        1             3           5    
            3        + 2 ___  + 3 ___
                2             4           8

(04)        1             2           5    
            3        + 2 ___  + 3 ___
                2             3           6

(05)        1             2           1    
            3        + 2 ___  + 3 ___
                5             10         2

(06)        1             2            5    
            3        + 3 ___  + 4 ___
                5             10         15

(07)        1             2           5    
            3        + 3 ___  + 5 ___
                2             7          14

(08)        1             2           5    
            3        + 2 ___  + 3 ___
                2             3          6

(09)        1             2           3    
            1        + 2 ___  + 3 ___
                2             3          4

(10)        3             4           5    
            2        + 3 ___  + 4 ___
                4             5          6

****** Rahul Tuition Centre ******

(01)        2         3           1    
                     +  ___  +  ___
               3          4          2

(02)        1         1         1    
                     +  ___  +  ___
               2           3        6

(03)        7         4           3    
                     –  ___  +  ___
               12      12        12

(04)        7         4           3       1
                     –  ___  +  ___ + ____
               12      12        12      12

(05)        3         4           3       1
                     +  ___  +  ___ + ____
               4          8          4       2

(06)        3         4           3       1
                     +  ___  +  ___ + ____
               3          6          3       2

(07)        3         4           3       1
                     +  ___  +  ___ + ____
               4          8          6       12

Post a Comment